Pomimo znacznego rozwoju technik i materiałów stosowanych w chirurgii stomatologicznej, zabieg ekstrakcji (tj. usunięcie, wyrwanie zęba) nie należy do rzadkości. Jest to zabieg z zakresu chirurgii stomatologicznej, dlatego warto przeprowadzić go pod okiem specjalisty, by uniknąć komplikacji.
Konieczność usunięcia jednego lub kilku zębów pojawia się w sytuacjach, gdy dalsze leczenie endodontyczne nie jest możliwe ze względu na zaawansowany proces chorobowy miazgi zęba i otaczających go tkanek (tzw. przyzębia) lub gdy znaczny stopień uszkodzenia zęba (np. po urazie) sprawia, że niemożliwa jest jego odbudowa protetyczna. Do najczęstszych chorób stanowiących wskazanie do ekstrakcji zalicza się zaawansowaną próchnicę, zapalenie miazgi zęba, przewlekłe stany chorobowe przyzębia. Stomatolodzy nierzadko zalecają także usunięcie ósemek (tzw. zębów mądrości), które jeszcze nie są całkowicie wyrżnięte, powodując tym podrażnienia dziąsła oraz tworzenie się kieszeni stanowiących pożywkę dla bakterii. Zdarza się, że dentysta kwalifikuje do usunięcia także prawidłowo wyrośnięte ósemki, które ze względu na budowę anatomiczną i trudny dostęp komplikują możliwości leczenia stomatologicznego. Osobną kategorię stanowią przypadki usunięcia jednego lub kilku zębów na podstawie wskazań ortodonty.
Przed zabiegiem lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, w trakcie którego ustala m.in. historię chorób i listę przyjmowanych leków. Ważne, aby w dniu zabiegu być w pełni zdrowym (infekcja może stanowić wskazanie do zmiany terminu). Usunięcie zęba jest wykonywane w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, więc pacjent nie odczuwa bólu, a jedynie możliwe jest uczucie miejscowego ucisku i rozpierania. Na początku chirurg nacina błonę śluzową dziąsła na wysokości usuwanego zęba, następnie odsuwa warstwę tkanek i kości otaczającą ząb, poprzez co odsłania ząb i umożliwia jego usunięcie za pomocą kleszczy. Zabieg kończy się zaopatrzeniem lub zaszyciem rany poekstrakcyjnej. Warto wspomnieć, że tradycyjne metody ekstrakcji zęba czasami mogą okazać się nieskuteczne. W przypadku, gdy pojawiają się trudności w usunięciu zęba lub konieczne jest rozdzielenie korzeni, stosuje się dłutowanie (dotyczy to najczęściej ósemek) przy wykorzystaniu specjalnych narzędzi.
Zarówno po tradycyjnym zabiegu, jak i po zabiegu dłutowania mogą wystąpić powikłania (najczęstsze to ból poekstrakcyjny oraz obrzęk tkanek miękkich), które mogą się nasilić w razie nieprzestrzegania zaleceń lekarskich. Bezpośrednio po zabiegu należy zagryźć gazę opatrunkową i najlepiej pozostawić ją na 3 lub 4 godziny, co powinno zatamować krwawienie i przyspieszyć tworzenie się skrzepu. W przypadku obrzęku policzka, można przykładać okłady z lodu (maksymalnie na 10 minut). W razie nieustępującego bólu zalecane jest przyjęcie leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty. Ważne jest, aby przez pierwsze 24 godziny po zabiegu nie wykonywać ćwiczeń ani pracy fizycznej, poświęcić czas na odpoczynek i relaks. Przez kolejnych kilka dni po zabiegu powinno się powstrzymać od picia kawy i alkoholu oraz palenia tytoniu, jak również ograniczyć swoją aktywność fizyczną. W okresie tym najlepiej spożywać chłodne pokarmy o półpłynnej konsystencji (np. jogurt, mus, budyń). Należy też dbać o higienę jamy ustnej, zachowując ostrożność w miejscu gojenia się rany. W przypadku nieustępującego bólu, niegojącej się rany, pojawienia się ropy lub gorączki trzeba zgłosić się do lekarza.
Zabiegi chirurgii stomatologicznej przeprowadzane są wyłącznie w przypadku wyraźnego wskazania, gdy nie jest możliwe stosowanie metod leczenia zachowawczego i protetycznego lub gdy wymaga tego leczenie ortodontyczne. Ze względu na ryzyko powikłań, ważne jest poprzedzenie zabiegu wnikliwym wywiadem z pacjentem, badaniem klinicznym i RTG, a przede wszystkim stosowanie się przez pacjenta do zaleceń pozabiegowych.
Autor