Urazy i kontuzje stawów kolanowych dotyczą zazwyczaj sportowców, a zwłaszcza piłkarzy, siatkarzy, koszykarzy czy narciarzy. Jednak u osób nieaktywnych fizycznie również może dojść to uszkodzenia struktury kolana. Staw ten jest jedną z najbardziej skomplikowanych konstrukcji w organizmie człowieka. Wiele elementów współpracuje ze sobą, aby umożliwić ruchy zginania, prostowania i rotacji. Nic więc dziwnego, że często dochodzi do urazów. Które kontuzje występują najczęściej? Jakie są sposoby ich rehabilitacji?
Jedną z najczęstszych kontuzji kolana jest zerwanie więzadeł krzyżowych. Spowodowane jest nadmiernym przeprostem, nagłym skrętnym ruchem kończyny lub nieodpowiednim przygotowaniem do wysiłku. Więzadła krzyżowe to najważniejsze elementy stawu kolanowego. To one w głównej mierze odpowiedzialne są za prawidłową pracę kolana i pozwalają na znoszenie dużego obciążenia. Ich uszkodzenie prowadzi do poważnej dysfunkcji stawu kolanowego i uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
Większość drobnych więzadeł zrasta się sama, jednak w przypadku więzadeł krzyżowych jest to niemożliwe. Tutaj konieczny jest zabieg rekonstrukcji, poprzedzony odpowiednimi badaniami. Przez pierwsze kilka dni po operacji należy wspomagać się kulami. Zalecenia do postępowania po zabiegu są różne w zależności od danego przypadku. Jednak zazwyczaj proces leczenia pooperacyjnego powinien nastąpić jak najszybciej.
Rehabilitacja po rekonstrukcji więzadeł krzyżowych obejmuje schładzanie kolana, przywracanie pełnego zakresu ruchomości za pomocą specjalnej szyny oraz odzyskiwanie pełnej kontroli mięśniowej za pomocą ćwiczeń izometrycznych. Ważne jest także rozciąganie mięśni kończyn. Wraz z upływem czasu i osiągniętym przez pacjenta progresem, wprowadza się bardziej wymagające ćwiczenia. W przypadku sportowców powrót do treningów następuje zazwyczaj między 6 a 9 miesiącem rehabilitacji. Cały przebieg terapii ustala lekarz.
Uszkodzenie łąkotki to kolejna często występująca kontuzja, która może zdarzyć się niezależnie od wykonywanej czynności. Jej przyczyną jest nagły wyprost kolana, które znajdowało się w zgięciu lub rotacji. Gdy fizjologiczna granica wytrzymałości łąkotki zostaje przekroczona, dochodzi do jej uszkodzenia.
Łąkotki, podobnie jak więzadła krzyżowe raczej nie regenerują się samoistnie. Zazwyczaj konieczny jest zabieg chirurgiczny. W zależności od stopnia urazu wykonuje się wycięcie łąkotki, zszycie lub przeszczep.
Na pierwszym etapie leczenia ważne jest schładzanie kolana. Rehabilitacja po zabiegu polega na stopniowym odzyskiwaniu pełnego zakresu ruchu w stawie kolanowym. Odbywa się to poprzez wykonywanie specjalnych ćwiczeń w odciążeniu, rozciąganie mięśni nóg, a nawet treningi w basenie. Dodatkowo przez ok. 6 tygodni należy poruszać przy asekuracji kul.
Kontuzją kolana, która również często występuje, jest skręcenie. Jej przyczyną jest niekontrolowany ruch kolana podczas skoku, lądowania czy nagłej zmiany kierunku. W jej wyniku dochodzi do uszkodzenia włókien więzadłowych oraz torebki stawu kolanowego. Plan leczenia ustala lekarz specjalista po przeprowadzeniu badań funkcjonalnych.
Rehabilitacja dzieli się na dwa etapy. Na początku dąży się do zmniejszenia obrzęku — torebka stawu kolanowego może być opuchnięta. Dodatkowo stosuje się zabiegi z zakresu terapii manualnej. W drugim etapie wprowadzane są ćwiczenia zwiększające zakres ruchu, siłę i elastyczność.
Kontuzje stawu kolanowego dotykają zarówno sportowców, jak i osoby nieaktywne fizycznie. Niektóre z nich mogą mieć bardzo poważne konsekwencje, dlatego ważna jest szybka reakcja i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Należy pamiętać, że wszelkie nieprawidłowości, bóle i obrzęki powinny być natychmiast skonsultowane ze specjalistą.
Autor